Javier Cercas herdefinieert zichzelf met zijn nieuwste boek: "Het heeft mijn perspectief op alles veranderd."

Het nieuwe boek van Javier Cercas (1962) heeft niet alleen zijn visie op de Kerk veranderd , maar op alles eromheen, aldus de Spaanse schrijver, die tijdens zijn bezoek aan de Internationale Boekenbeurs van Lima (FIL) reflecteert op literatuur in een wereld zonder zekerheden.

God's Fool at the End of the World vertelt het waargebeurde verhaal van een atheïst die zich verdiept in het Vaticaan en paus Franciscus vergezelt op een reis naar Mongolië. Het verhaal is een fenomeen in de uitgeverswereld geworden, omdat het "een ander soort boek is", aldus de auteur in een interview.

"Dit boek heeft mijn kijk op de kerk niet veranderd, het heeft mijn kijk op alles veranderd, absoluut . Een boek dat je kijk op de dingen niet verandert, kan geen goed boek zijn; een boek is een avontuur, en een avontuur dat jou niet verandert, is geen avontuur", aldus Cercas.

In die zin zei hij dat literatuur, naast een plezier, ook een vorm van kennis is , 'en kennis die je niet verandert, is geen kennis'.

Cercas vertelt dat de grootste uitdaging in deze roman was om het Vaticaan onbevooroordeeld en met een helder perspectief te betreden , zodat je precies kon begrijpen, uitleggen en nuanceren wat er zich daar afspeelt.

Hoewel ze zelf zegt dat ze zich niet onder druk gezet voelde om te schrijven over een onderwerp "waar iedereen een mening over heeft", omdat ze tijdens haar werk alles vergeet, verwachtte ze wel dat het boek voor enige controverse zou zorgen.

" Mijn boeken hebben altijd veel controverse veroorzaakt , en wat gaan we doen? Welkom. Als literatuur geen controverse veroorzaakt, is het geen literatuur. Het is er om 'op te stoken', en weinig boeken 'stoken' het op, heel weinig, wat betekent dat literatuur met de dag irrelevanter wordt," merkt Cerca op, en noemt het "een schande".

De schrijver omschrijft zijn nieuwste publicatie als een 'non-fictieroman' die essay, autobiografie en kroniek combineert en die in de kern het model volgt van een detectiveroman die een mysterie probeert te ontrafelen; alleen probeert hij dit keer het mysterie van het katholieke geloof te ontcijferen, 'het raadsel der raadsels'.

Het Vaticaan opende voor het eerst haar deuren voor een schrijver. Ondanks dat Cercas een atheïst was, greep hij deze kans aan en vergezelde hij de voormalige paus naar Mongolië.

"Deze uitnodiging maakt deel uit van de schok die paus Franciscus en zijn medewerkers het Vaticaan wilden bezorgen", verklaart de schrijver, die bevestigt dat Franciscus zeer verstorend was. Maar Cercas waagde zich aan deze reis, gemotiveerd door het geloof van zijn moeder, een fervent katholiek die al behoorlijk op leeftijd was.

"Vergeleken met het geloof van mijn moeder is dat van paus Franciscus nogal aarzelend. Zij was een van die mensen met een wankel geloof . Toen ik met dit voorstel werd benaderd, was zij het eerste waar ik aan dacht", zegt de auteur uit Extremadura.

Hij voegt eraan toe dat ze altijd heeft gezegd dat ze na haar dood herenigd zou worden met haar man. Cercas begreep dat ze de paus wilde vragen of dat zou gebeuren, zodat ze het antwoord aan haar moeder kon doorgeven.

"Toen ik daaraan dacht, wist ik meteen waar dit boek over zou gaan. Over een 'gekke' man zonder God. Ik ben een normale man, opgevoed in het christendom en verloren. Ik ga op zoek naar de 'gekke' man van God in Mongolië om hem de meest basale en tegelijkertijd fundamentele vraag te stellen , de meest persoonlijke en de meest universele," zegt hij.

Tijdens het gesprek staat hij stil bij het feit dat we in een bijzondere tijd leven, aangezien het katholicisme al meer dan een eeuw in verval is en "God niet langer de verklaring voor alles is."

"We bevinden ons nu in wat Jean-François Lyotard de postmoderne conditie noemde. Er zijn geen grote verhalen, geen grote, globale verklaringen (...) We leven in een wereld zonder zekerheden, en dat is nieuw omdat mensen vroeger in een geordende wereld leefden met God, die betekenis gaf aan alles," zegt hij.

Hij heeft zichzelf een fervent lezer genoemd en geeft toe dat hij zijn favoriete auteurs nog regelmatig herleest . Door zijn eigen werk opnieuw te lezen, verandert het lezen van zijn eigen werk van informatief in iets literairs.

"Eerlijk gezegd lees ik meer dan ik lees, maar ik lees ook nieuwe dingen . Zo is het bijvoorbeeld erg stimulerend om naar Latijns-Amerika te komen, omdat je daar altijd boeken mee naar huis neemt van auteurs die daar niet zo makkelijk verkrijgbaar zijn of die minder bekend zijn," zegt hij.

Zo las hij op deze reis naar Peru, de geboorteplaats van zijn geliefde Mario Vargas Llosa, een bloemlezing van essays van de Mexicaan Luis Villoro , het laatste deel van de pentalogie van de Italiaanse auteur Antonio Scurati over Benito Mussolini en hij geeft toe dat hij Rubén Darío altijd in zijn zak heeft.